مِندر آباد یا وندرآباد؟

#مندرآباد یا #وندرآباد ؟

روستای مندر آباد در دهستان سید جمال‌الدین اسدآبادی در استان همدان قرار دارد (روستای به همین نام نیز در بخش شال شهرستان بوئین زهرا استان قزوین وجود که که از بحث ما خارج است) روستای مندرآباد که امروز در دوایر دولتی وندر آباد نوشته می شود اما در زبان مردم منطقهء اسدآباد به مِندرآوه" معروف است. با توجه به تحقیق بنده از معمرین سالخوردگان روستا هیچ کس وجه تسمیه این روستا را به خاطر نداشت تا در یکی از کتب قدیمی گذرا به این نام اشاره کرده بود برخورده نمودم نام قدیمی روستا در اصل " "ماذران " بوده است. ماذران از دو واژهء ؛ ماذ + ران تشکیل شده ؛ واژه: ماذ" در فارسی باستان به صورت "ماذه" آمده که معنی " ماه" را می داده ، در اَوستا، ماوَنْگْهه" ماونگ" و در فارسی باستان: māha. ماها ،mّah (مه هه) است, مانگ ،مانگه، در کُردی،در فرهنگنامه دهخدا" ماذ" را نیکو و خوش طبع زیرک آورده ، اما ماذ نام منطقه ای که از معبرِ حُلوان تا همدان ادامه داشته است. حلوان واژه عربی است که در دوره ساسانی "اران" گفته می شد حلوان امروزه سرپل ذهاب کنونی است.حلوان در اثر یورش حاکمان و اختلافات حاکمان و زمین لرزه از بین رفت و مردم آن شهر سرپل ذهاب را احداث کردند.با همه تفاسیر فوق و با توجه به تپه تاریخی مندرآباد به نظر می رسد نام روستا از نام تاریخی تپه کنونی گرفته شده باشد. [این تپه بیش از ۳۵۰۰سال قدمت دارد(شاید در آینده با کاوش قدمت آن بیش از این محرز گردد) ] در دوره ای که نام الهه های ایران باستان بر مناطق و آتشکده ها به وفور یافت می شود قطعا نام روستا نیز بی ارتباط با آن نیست. مهمترین خدایان آریایی خورشید، ماه، سیارات، آذرخش و طوفان بودند بیشترین اسامی مکانها حول محورِ همین نامها بود از آنجا که ماه حافظ جنس چهارپایان و حبوانات استماه هم مانند خورشید ستوده و مورد تکریم بوده است.

بنابراین نتیجه می گیریم که " ماذران" به مانگ درآن" و به مانگ در و با "الف " تخفیف به مندر؛ تبدیل شده است ، لذا مندرآباد یعنی آبادی که در آن الهه ماه وجود دارد همانطور که در قبل آوردیم ، با توجه به قدمت تاریخی و کهن تپه کنونی که مسکونی و جای مقدسی برای عبادت بوده به احتمال زیاد تندیس ایزد ماه و ایزدانی از جمله مهر ، آناهیتا در کنار خود داشته که می توانست وسعت بسیار زیادی با فاصله کمی از معبد آناهیتا کِنکِوَر (کنگاور) یا قصراللصوص برای محل رجوع مردم به نذورات و عبادت به روش آیین قدیم بوده باشد. شاید روزی باستان شناسان صحت گفتار ما را با کند و کاو در این تپه تایید نمایند

کتاب چاپ نشده بخش "م" از وجه تسمیه اسدآباد و روستاهای آن.

#مندرآباد

#وندرآباد

#اسدآباد

# سداوا

#همدان

منبع:در مورد واژه مندر آباد " در صفحه ۴۵ از کتاب ایرانشهر ، تالیف موسی خورنی آمده با ترجمه پروفسور یوزفوف مارکوات مراجعه شود

رضا ضحاکی راحت

دبیر تاریخ. یکم خرداد ماه هزار و چهارصد و دو